„Maluch” najlepiej sprawdza się w koszykówce, ale jest wolniejszy od litewskiego konia

W piątek, 21 września, niecodzienne widowisko mogli obserwować mieszkańcy pogranicza litewsko-polskiego. W miejscowości Janaslavas, niedaleko dawnego przejścia granicznego w Ogrodnikach odbył się – oprócz kiermaszu projektów transgranicznych – niezwykły „rajd współpracy“, w którym zmierzyli swe siły reprezentanci Litwy (koń rasy Žemaitukas), Polski (samochód marki „Polski Fiat 126p“, nazywany „maluchem“), Rosji (samochód Wołga 21, rocznik 1969) oraz Białorusi (traktor „Biełarus“, rocznik 2005).

Podobny wyścig, z udziałem nieco innych „uczestników“, odbył się zresztą w Jeziorosach (Zarasai), w pobliżu granicy Litwy z Łotwą oraz z Białorusią. Organizatorem obu imprez Europejskiego Dnia Współpracy było litewskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych oraz Wspólny Sekretariat Techniczny w Wilnie, jednostka powołana do administracji unijnych programów współpracy transgranicznej.

Uczestnicy rajdu na pograniczu polsko-litewskim zmierzyli się w trzech dyscyplinach. Pierwszą z nich był wyścig równoległy, w którym zwycięża ten, kto najszybciej przemierzy odległość ok. 500 metrów. Dyscyplinę ten wygrał litewski koń, pozostawiając wszystkie pojazdy zmechanizowane w tyle. Drugą dyscypliną była koszykówka, która zasłużenie jest uważana za litewski sport narodowy. Oczywiście reguły gry były nieco inne: uczestnicy, grając równolegle w parach (traktor vs. koń oraz Maluch vs. Wołga) musieli w jednym miejscu odebrać piłkę oraz dojechać do miejsca, z którego najwygodniej mogliby wrzucić piłkę do kosza nie opuszczając całkowicie swego pojazdu. O dziwo, w tej dyscyplinie niepokonany okazał się maluch i jego dwuosobowa załoga, choć trzeba przyznać, że wszyscy zawodnicy doskonale sobie radzili w tej nietypowej grze.

Trzecią dyscypliną było natomiast „przenoszenie ciężarów“. Właściwie to nie chodziło o ciężary, lecz o lekkie, choć zajmujące sporo miejsca piłki gimnastyczne. W tej dyscyplinie litewski koń nie miał szans, natomiast kierowcy Fiata oraz Wołgi wykazali się dużą inwencją w upychaniu piłek we wszystkich możliwych zakamarkach swych samochodów. Tutaj jednak niepokonany okazał się białoruski traktor, który do przewiezienia piłek spokojnie użył przyczepy będącej w jego stałym wyposażeniu.

Wyścigi zapewniły widzom sporo emocji i przede wszystkim zabawy, a wszyscy zawodnicy, niezależnie od reprezentowanego państwa, zebrali sporo braw. Jednakże wiele innych atrakcji zapewniły również organizacje realizujące na codzień projekty współpracy transgranicznej. Widzowie mogli podziwiać wspólne brawurowe pokazy litewskiej i polskiej straży pożarnej z Białegostoku, Sejn, Olity (Alytus) i Mariampola, umiejętności specjalnie szkolonego psa z Izby Celnej w Białymstoku, a także poznać codzienne życie Jaćwingów dzięki wystawie zorganizowanej przez Muzeum Okręgowe w Suwałkach. Przy wspólnym stoisku Giżycka i Olity można było zapoznać się ze sprzętem zakupionym w ramach modernizacji szkół zawodowych, m.in. zobaczyć robota, który potrafi poruszać się omijając napotkane po drodze przeszkody.

Miejscowy szpital z Łoździejów przeprowadzał natomiast bezpłatne konsultacje medyczne. Na scenie wystąpił m.in. mieszany zespół młodzieżowy z Sintautai i Gołdapi „Jednym głosem – Vienu balsu“ (powołany zresztą do życia w ramach jednego z projektów transgranicznych), zespół ludowy „Hasciniec“ z Grodna, legenda estrady litewskiej Mikas Suraučius, a także kilka zespołów z Łoździejów i Puńska.

Obchodów Europejskiego Dnia Współpracy nie ominęli prominenci. Uroczystość otworzyła Marszałek Sejmu Republiki Litewskiej Irena Degutienė, dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych RL Arūnas Plikšnys oraz mer Łoździejów Artūras Margelis.

Irena Degutienė w swym wystąpieniu podkreśliła: „Jeśli Bóg i historia zdecydowały, że nasze narody znajdują się obok siebie, oznacza to, że powinnyśmy być razem i współpracować, zamiast się odseparowywać i spoglądać na sąsiadów z podejrzliwością. Takie spotkania szczególnie wpisują się w ten cel. Czytając program Europejskiego Dnia Współpracy nie mogłam nie zwrócić uwagi na trzy słowa, które są tu najważniejsze, kluczowe: współpraca, sąsiedztwo i partnerstwo”.

Mer Łoździejów natomiast podkreślił, że jego miasto współpracuje z wieloma samorządami po stronie polskiej, jeszcze od tych czasów, gdy Polskę i Litwę dzieliła granica fizyczna, drut kolczasty. „Wprawdzie tych fizycznych przeszkód na drodze pomiędzy nami już nie ma, jednak nadal w naszych głowach istnieje granica psychologiczna, którą również powinniśmy przezwyciężyć” – dodał.

Już od 20 lat w całej Unii Europejskiej, a nawet poza jej granicami, 21 września obchodzi się Europejski Dzień Współpracy. Celem kiermaszu projektów oraz „rajdu współpracy“ było zademonstrowanie osiągnięć programów i projektów transgranicznych realizowanych na pograniczu polsko-litewskim. Przedstawiono tu cztery programy: Program Współpracy Transgranicznej Litwa – Polska 2007-2013, Program Współpracy Transgranicznej Europejskiego Instrumentu Partnerstwa i Sąsiedztwa Litwa – Polska – Rosja 2007-2013, Programu Sąsiedztwa Litwa – Polska – Federacja Rosyjska (Obwód Kaliningradzki) 2004-2006 oraz Program Współpracy Transgranicznej Łotwa-Litwa-Białoruś 2007-2013. W Polsce obchody Europejskiego Dnia Współpracy odbyły się m.in. w Gdańsku i Kołobrzegu, zaś na Litwie – w Jeziorosach (Zarasai).

Polska uczestniczy w dziewięciu, a Litwa – w ośmiu programach współpracy transgranicznej. W ramach tych programów finansowane są wspólne projekty, które mają na celu wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów przygranicznych poprzez rozwój turystyki, ochronę wspólnego dziedzictwa historyczno-kulturowego, poprawę warunków prowadzenia biznesu, wspólnąochronę zewnętrznej granicy UE, a także wzrost bezpieczeństwa.